Fonologie
Klankinventaris medeklinkers
De /v/ en /p/ komen alleen in leenwoorden (uit Europese talen) voor. Het SYA heeft slechts één affricaat die in leenwoorden voorkomt, zoals bijv. /dʒi:nz/ ‘’jeans’’. De stemloze uvulaire plosief /q/ wordt in Damascus, Homs en Hama vervangen door de stemloze glottale plosief (glottislag) /ʔ/ en in de noord-oosterse gebieden vervangen door de stemhebbende velaire plosief /g/ (Attar & Amer, 2018, p.2). Zie hieronder voor een compleet overzicht van de medeklinkers in het SYA. Bron: Owaida (2015). Tabel 1. Uitleg: Zwart: medeklinkers komen ook in Nederlands voor, groen: medeklinkers die niet in het Nederlands voorkomen.
|
Er zijn ongeveer acht medeklinkers die over het algemeen kunnen verschillen tussen het SYA en het Nederlands. Deze staan hieronder uitgelegd. Links staat de letter in het Arabisch schrift en rechts de IPA-notatie (International Phonetic Alphabet).
ع /ʕ/: deze klank wordt vaak aangeduid als de stemhebbende faryngale fricatief.
خ /χ/: dit is de stemloze uvulaire fricatief, die heel erg lijkt op de “harde” /g/ in het Nederlands.
ص /sˤ/: de zogenaamde emfatische /s/, waarbij een /s/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ض /dˤ/: de zogenaamde emfatische /d/, waarbij een /d/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ط /tˤ/: de zogenaamde emfatische /t/, waarbij een /t/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ظ /ðˤ/: de zogenaamde emfatische /z/, waarbij een /z/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ح /ħ/: het geluid van de letter /ħ/, waarbij de keel gedeeltelijk wordt gesloten en lucht door een kleine opening wordt geleid.
ء /ʔ/: het geluid van de glottale stop (glottislag), waarbij de luchtstroom voor een moment wordt onderbroken zonder geluid voort te brengen, zoals in het Nederlandse woord ‘na-apen’.
Klankinventaris klinkers
Het klinkersysteem in het Syrisch Arabisch (SYA) omvat 11 monoftongen, bestaande uit 5 korte /i, u, a, e, o/ en 6 lange klinkers /iː, uː, aː, ɑː, oː, eː/ klinkers. Ambros (1977) benadrukt verder dat slechts drie korte klinkers (/a, e, o/) voorkomen op de voorlaatste positie, waarbij /u/ verandert in /o/ en /i/ in /e/. Een neutralisatie treedt op, waarbij /e/ en /o/ op andere posities worden uitgesproken als zwakkere schwa-klank /ɘ/. Zie hieronder voor een compleet overzicht van de klinkers in het SYA. Bron: Owaida (2015).
ع /ʕ/: deze klank wordt vaak aangeduid als de stemhebbende faryngale fricatief.
خ /χ/: dit is de stemloze uvulaire fricatief, die heel erg lijkt op de “harde” /g/ in het Nederlands.
ص /sˤ/: de zogenaamde emfatische /s/, waarbij een /s/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ض /dˤ/: de zogenaamde emfatische /d/, waarbij een /d/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ط /tˤ/: de zogenaamde emfatische /t/, waarbij een /t/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ظ /ðˤ/: de zogenaamde emfatische /z/, waarbij een /z/-klank met geronde lippen wordt uitgesproken.
ح /ħ/: het geluid van de letter /ħ/, waarbij de keel gedeeltelijk wordt gesloten en lucht door een kleine opening wordt geleid.
ء /ʔ/: het geluid van de glottale stop (glottislag), waarbij de luchtstroom voor een moment wordt onderbroken zonder geluid voort te brengen, zoals in het Nederlandse woord ‘na-apen’.
Klankinventaris klinkers
Het klinkersysteem in het Syrisch Arabisch (SYA) omvat 11 monoftongen, bestaande uit 5 korte /i, u, a, e, o/ en 6 lange klinkers /iː, uː, aː, ɑː, oː, eː/ klinkers. Ambros (1977) benadrukt verder dat slechts drie korte klinkers (/a, e, o/) voorkomen op de voorlaatste positie, waarbij /u/ verandert in /o/ en /i/ in /e/. Een neutralisatie treedt op, waarbij /e/ en /o/ op andere posities worden uitgesproken als zwakkere schwa-klank /ɘ/. Zie hieronder voor een compleet overzicht van de klinkers in het SYA. Bron: Owaida (2015).
figuur 2: klinkers van het SYA
1
Het verschil tussen klinkers in het SYA en het Nederlands
Er zijn enkele verschillen tussen klinkers in het SYA en het Nederlands, die zich voornamelijk manifesteren in het aantal klinkers, hun lengtevariaties en een aantal fonologische kenmerken. Hier zijn enkele observaties:
SYA heeft 11 monoftongen. Het Nederlands heeft meer variatie in klinkers (bijv diftongen).
De klanken die mogelijk moeilijk zijn voor SYA sprekers:
1 /u:/ - "duur" kan klinken als /oe/
2 /u/ - "poes" kan klinken als een /o/ in de omgeving van medeklinkers die lijken op emfatische klanken.
3 Alle diftongen (ui, eu, ij/ei, au/ou)
Onderstaande tabel geeft een vergelijking tussen het Nederlandse (NL) en het Syrisch Arabische (SYA) klinkersysteem. Houd er rekening mee dat fonetische details en contextuele variaties niet volledig zijn weergegeven in deze tabel.
Het verschil tussen klinkers in het SYA en het Nederlands
Er zijn enkele verschillen tussen klinkers in het SYA en het Nederlands, die zich voornamelijk manifesteren in het aantal klinkers, hun lengtevariaties en een aantal fonologische kenmerken. Hier zijn enkele observaties:
SYA heeft 11 monoftongen. Het Nederlands heeft meer variatie in klinkers (bijv diftongen).
De klanken die mogelijk moeilijk zijn voor SYA sprekers:
1 /u:/ - "duur" kan klinken als /oe/
2 /u/ - "poes" kan klinken als een /o/ in de omgeving van medeklinkers die lijken op emfatische klanken.
3 Alle diftongen (ui, eu, ij/ei, au/ou)
Onderstaande tabel geeft een vergelijking tussen het Nederlandse (NL) en het Syrisch Arabische (SYA) klinkersysteem. Houd er rekening mee dat fonetische details en contextuele variaties niet volledig zijn weergegeven in deze tabel.
Lettergreepstructuur
In het Syrisch Arabisch (SYA) beginnen alle lettergrepen met een medeklinker. Ook in het Standaard Arabisch is het niet toegestaan dat een lettergreep begint met een klinker (Fatihi, 2001, p. 115). Vergelijkbaar hiermee is de situatie in het Nederlands, waarin een woord dat met een klinker begint, in gesproken taal altijd voorafgegaan wordt door een glottale stop (glottislag) vóór de klinker, hoewel deze niet wordt geschreven. Deze uitspraaknorm in het Nederlands is in feite vergelijkbaar met die in het SYA. Hierdoor ontstaat er in gesproken taal geen wezenlijk verschil op dit specifieke punt tussen het SYA en het Nederlands.
Ook bij een tweede of derde lettergreep gebeurt in het Nederlands hetzelfde als in gesproken Arabisch. Een woord als nooduitgang wordt ofwel uitgesproken als noo-duit-gang ofwel als noo-tuit-gang ofwel als noot-'uit-gang (waar de ' staat voor de glottale stop).
De lettergrepenstructuren in het SYA kunnen worden ingedeeld in 5 onderscheidende categorieën:
1. Open lettergreep met een korte klinker, die begint met een medeklinker: /CV/, bijv. /ka.ta.ba/ "hij schreef".
2. Open lettergreep met een lange klinker, die begint met een medeklinker: /CV:/, bijv. de eerste lettergreep in het woord /ka:.tib/ "schrijver".
3. Gesloten lettergreep bestaande uit een medeklinker en een korte klinker als kern en een medeklinker als staart: /CVC/, bijv. /min/ "wie".
4. Gesloten lettergreep bestaande uit een medeklinker en een lange klinker als kern en een medeklinker als staart: /CV:C/, bijv. /qa:l/ "hij zei".
5. Eindlettergreep bestaande uit een medeklinker, een korte klinker en twee medeklinkers als staart: /CVCC/, bijv. /bınt/ "meisje".
(Owaida, 2015, p. 89 )