Syrisch Arabisch in het kort
Het Syrische dialect is een van de vele dialecten van het Modern Standaard Arabisch. Het Arabisch is een Semitische taal. De Semitische talen omvatten Arabisch, Hebreeuws, Syrisch, Aramees, Assyrisch en Maltees. Het Arabisch wordt door meer dan 200 miljoen mensen gesproken. Zij leven van de Atlantische Oceaan-kust in Noord-Afrika tot West-Iran. In alle Arabisch-sprekende landen is sprake van diglossie. Dit betekent dat het Modern Standaard Arabisch (MSA)en een gesproken variant daarvan naast elkaar bestaan. De taal die wordt gebruikt in formele situaties en in de media en in alle geschreven communicatie staat bekend als Modern Standaard Arabisch. In informele, gesproken communicatie wordt het Syrische dialect gebruikt. Kinderen leren dus eerst het informele dialect in de thuisomgeving. Zodra ze naar school gaan, krijgen ze onderwijs in het MSA.
De schrijftaal in Syrië Gezien het feit dat Modern Standaard Arabisch een verplicht vak is op scholen, fungeert het als de officiële schrijftaal. Zelden wordt het Syrische dialect gebruikt voor formele schrijftoepassingen, met uitzondering van informele contexten op platforms zoals WhatsApp, Facebook en andere sociale media, waar men vaak gebruik maakt van het gesproken Syrische dialect. Desalniettemin is het noodzakelijk om voor officiële correspondentie, literaire werken en romans gebruik te maken van Modern Standaard Arabisch. Mensen met een hoge opleiding en vooral ook diegenen met een academische graad, integreren veel Standaard Arabisch in zowel hun formele als informele gesproken taalgebruik. |
In Syrië zijn er veel dialecten die aanzienlijk verschillen per provincie, stad, dorp en soms zelfs per wijk. Voor wie daar graag meer over wil weten, volgt hieronder een gedetailleerde beschrijving. In de deelpagina's over Syrisch Arabisch gaan we uit van de gesproken taal van Damascus en omgeving (het Sham-dialect). We gebruiken daarvoor de afkorting SYA (Syrisch Arabisch).
In het zuiden, bijvoorbeeld in Daraa (Hauran, 13 in figuur 1), wordt een dialect gesproken dat nauw verwant is aan het Jordaanse dialect, waarbij /q/ verandert in /g/ en /k/ in /ɟ/. In Sweida en het Druzengebergte (14) wordt een bergachtig dialect gesproken waarin bijna alle medeklinkers anders worden uitgesproken en de klanken /q/ en de /ðˤ/ goed hoorbaar zijn.
Het dialect van Damascus (10) en het omliggende gebied staat bekend als het oude Sham-dialect, hier wordt de /q/ omgevormd tot een glottislag: /ʔ/. Er is ook het dialect van Hama (7), dat erg op het Damascus-dialect lijkt, waardoor het moeilijk is om het verschil tussen Hama en Damascus te onderscheiden.
Het dialect van Homs (9) is beroemd onder Syriërs en heeft zich verspreid vanwege de grappen onder de Syrische bevolking. Het onderscheidt zich door enkele klanken en uitdrukkingen. Opvallend hierbij is de uitspraak van de eind-klinker /a/, die soms wordt omgevormd tot /aj/ of /i/.
In Latakia en Tartous (1 en 6) wordt de /q/ helder en duidelijk uitgesproken, in tegenstelling tot het dialect in Damascus, waarin, zoals we eerder vermeldden, de /q/ wordt vervangen door een /ʔ/.
Het dialect van Aleppo (3) is zeer verschillend en vereist een speciaal woordenboek om het goed te begrijpen. Het Aleppo-dialect valt op doordat de meeste klanken worden versterkt, zoals de /j/ en de /f/. Dit kenmerk komt alleen voor in Aleppo en het omliggende platteland waardoor inwoners van Aleppo onmiddellijk herkend kunnen worden zodra ze beginnen te spreken.
Wanneer we oostwaarts gaan, komen we bij het Deir ez-Zor-dialect (8), dat nauw verwant is aan het Iraakse dialect. Het Deir ez-Zor -dialect onderscheidt zich door de verschuiving van de medeklinker /k/ naar /ɟ/, zoals te zien is in de uitdrukking /ʃlunɟi/ , waarbij de oorspronkelijke /k/ wordt uitgesproken als /ɟ/ en de betekenis "Hoe gaat het?”is.
In de Al-Hasakah-regio (5) in Syrië vind je een opmerkelijke diversiteit aan etnische groepen, waaronder Koerden, Arabieren, Armeniërs, Syriërs, Assyriërs, Chaldeeërs, Turkmenen en Mardali. Deze etnische diversiteit wordt weerspiegeld in de talrijke dialecten die er gesproken worden. Elk van deze groepen heeft zijn eigen unieke dialect of taal, die vaak nauw verbonden is met hun culturele en etnische identiteit.
De inwoners van Ma'loula (11) spreken nog steeds het Aramees en hun Syrische dialect. Dit is een mengeling van het dialect dat in Damascus wordt gesproken en het kustdialect en het dialect van Sweida. Het dialect van Damascus en het omliggende gebied, dat we vanaf nu het Sham-dialect zullen noemen, onderscheidt zich door zijn brede verspreiding. Het is het dialect van de bewoners van de hoofdstad.
Het dialect van Damascus (10) en het omliggende gebied staat bekend als het oude Sham-dialect, hier wordt de /q/ omgevormd tot een glottislag: /ʔ/. Er is ook het dialect van Hama (7), dat erg op het Damascus-dialect lijkt, waardoor het moeilijk is om het verschil tussen Hama en Damascus te onderscheiden.
Het dialect van Homs (9) is beroemd onder Syriërs en heeft zich verspreid vanwege de grappen onder de Syrische bevolking. Het onderscheidt zich door enkele klanken en uitdrukkingen. Opvallend hierbij is de uitspraak van de eind-klinker /a/, die soms wordt omgevormd tot /aj/ of /i/.
In Latakia en Tartous (1 en 6) wordt de /q/ helder en duidelijk uitgesproken, in tegenstelling tot het dialect in Damascus, waarin, zoals we eerder vermeldden, de /q/ wordt vervangen door een /ʔ/.
Het dialect van Aleppo (3) is zeer verschillend en vereist een speciaal woordenboek om het goed te begrijpen. Het Aleppo-dialect valt op doordat de meeste klanken worden versterkt, zoals de /j/ en de /f/. Dit kenmerk komt alleen voor in Aleppo en het omliggende platteland waardoor inwoners van Aleppo onmiddellijk herkend kunnen worden zodra ze beginnen te spreken.
Wanneer we oostwaarts gaan, komen we bij het Deir ez-Zor-dialect (8), dat nauw verwant is aan het Iraakse dialect. Het Deir ez-Zor -dialect onderscheidt zich door de verschuiving van de medeklinker /k/ naar /ɟ/, zoals te zien is in de uitdrukking /ʃlunɟi/ , waarbij de oorspronkelijke /k/ wordt uitgesproken als /ɟ/ en de betekenis "Hoe gaat het?”is.
In de Al-Hasakah-regio (5) in Syrië vind je een opmerkelijke diversiteit aan etnische groepen, waaronder Koerden, Arabieren, Armeniërs, Syriërs, Assyriërs, Chaldeeërs, Turkmenen en Mardali. Deze etnische diversiteit wordt weerspiegeld in de talrijke dialecten die er gesproken worden. Elk van deze groepen heeft zijn eigen unieke dialect of taal, die vaak nauw verbonden is met hun culturele en etnische identiteit.
De inwoners van Ma'loula (11) spreken nog steeds het Aramees en hun Syrische dialect. Dit is een mengeling van het dialect dat in Damascus wordt gesproken en het kustdialect en het dialect van Sweida. Het dialect van Damascus en het omliggende gebied, dat we vanaf nu het Sham-dialect zullen noemen, onderscheidt zich door zijn brede verspreiding. Het is het dialect van de bewoners van de hoofdstad.