Pragmatiek
Als het aankomt op pragmatiek zijn er bepaalde woorden die gangbaar zijn in het Sranan en ook in het Nederlands, maar in beide talen heeft datzelfde woord een andere betekenis. Een Sranan-spreker kan dus ervan uitgaan dat hij een woord gebruikt dat hij kent maar in zijn productie van het Nederlands slaat hij de plank mis.
Bijvoorbeeld het woord ‘tof’. In het Sranan kan dit woord een negatieve betekenis hebben, maar met toffe jongens wordt in het Nederlands een positieve eigenschap van deze jongens aangeduid. Sranan: A ben tof gi mi di den fufuruman broko kon in mi oso ete wan lesi. Nederlands: Het was niet leuk voor mij toen de dieven nog een keer bij me inbraken. Een ander voorbeeld is het woord ‘meid’. Ook dit woord heeft in het Sranan een negatieve lading; in het gebruik door mannen komt de in hun ogen minderwaardigheid van het vrouwelijke geslacht tot uiting. In het Nederlands geldt dit niet automatisch. Er kan gedacht worden aan de (dienst)meiden van vroeger maar ‘toffe meiden’ zijn in het Nederlands flinke, stoere meisjes. Sranan: “Hey Stanley, omen’ meid ie abi?” Nederlands: “Hé Stanley, hoeveel vrouwen/vriendinnetjes heb jij?” M.b.t. aanspreekvormen In het Sranan geldt de ongeschreven regel dat jongeren ouderen aanspreken met u, ten teken van respect. Het persoonlijk voornaamwoord ‘yu’ heeft in het Sranan zowel de betekenis ‘je’ als ‘u’ (=beleefdheidsvorm). Vb. Sranan: “Lespeki bigisma, mi mag aksi yu wan sani?”. Nederlands: Gewaardeerde mevrouw/of/ Gewaardeerde bejaarden, mag ik u wat vragen? Het respect wordt in het Sranan vaak ook uitgedrukt door de aanspreekvorm te herhalen. Vb. Sranan: Granm'ma, mi mag aksi granm’ma wan sani? Nederlands: Oma, mag ik u/oma iets vragen? In tegenstelling tot het Sranan wordt in het Nederlands al gauw getutoyeerd, ongeacht het leeftijdsverschil. Voor Surinaamse leerkrachten die dit niet gewend zijn, is het op zijn minst onwennig om met je en jou aangesproken te worden. Sommige leerlingen die in Suriname altijd ‘u’ gebruikten om hun leerkracht aan te spreken zullen niet al te makkelijk plotseling de juf of meester bij de voornaam roepen of tutoyeren. |