Transferfouten
Tot op heden is nog geen onderzoek gedaan naar taalontwikkelingsstoornissen (TOS) in het Khmer. Op basis van de specifieke kenmerken van de Cambodjaanse taal, is hieronder een aantal aspecten genoemd waarin moeilijkheden in het Nederlands verwacht kunnen worden. Deze aspecten zijn, conform de transferhypothese, punten waarop het Khmer van het Nederlands verschilt. De moeilijkheden die kinderen die Khmer spreken hebben in het Nederlands, hoeven geen indicatie te zijn van een taalontwikkelingsstoornis. Hiervoor is een uitgebreide analyse van beide talen van de kinderen nodig. De vragen die aan de ouders van de kinderen gesteld kunnen worden met betrekking tot TOS, zijn vlak boven punt 1 uitgewerkt.
Mogelijke problemen in het Nederlands als gevolg van transfer Een Cambodjaans kind kan op het gebied van de fonologie, morfologie en/of syntaxis problemen hebben met de Nederlandse taal als gevolg van de verschillen tussen het Nederlands en het Khmer. Fonologie Uitspraak De Nederlandse consonanten /v/, /z/, /ʃ/, /x/ en /ɣ/, de vocalen (monoftongen) /ɪ/, /ʏ/, /y/ en /ɵ/, de vocalen (diftongen) /ɛi/, /œy/, /ʌu/, /ɑi/, /ɔi/, /a:i/, /e:u/, /iu/, /o:i/ en /ui/ komen in het Khmer niet voor. Om deze reden wordt verwacht dat een Cambodjaans kind moeite zal hebben met de uitspraak van deze consonanten en vocalen. Voor sprekers van het Noord Khmer zal de uitspraak van /ɪ/ geen probleem moeten zijn. Daarnaast zullen woorden zoals ‘boor’ en ‘doos’ naar verwachting problemen opleveren. Ten eerste doordat de consonanten /r/ en /s/ niet voorkomen aan het einde van een syllabe in het Khmer. Ten tweede doordat Cambodjanen de /b/ en /d/ als implosieven uitspreken. Voor sprekers van het Noord Khmer geldt dat zij de /r/ aan het einde van een syllabe wel uit kunnen spreken. Woordstructuur In tegenstelling tot het Nederlands kunnen syllaben in het Khmer niet beginnen met een vocaal en komen syllabe-finale consonantclusters niet voor in het Khmer. Dit kan leiden tot reductie of deletie van de eerste syllabe bij bi-syllabische woorden, zoals ‘dem’ in plaats van ‘adem’. Ook kan het leiden tot deletie van een consonant in consonantclusters, zoals ‘rot’ in plaats van ‘rots’. Wat betreft syllabe-initiële clusters is er ook een aantal consonanten die niet als eerste klank kunnen voorkomen. Dit zijn de consonanten /h/, /r/ en /ʔ/. Hierdoor kunnen woorden die beginnen met een /r/ als een /l/ worden uitgesproken. Klemtoon In het Khmer ligt de plaats van de klemtoon altijd op de laatste syllabe, waardoor Cambodjanen, als gevolg van transfer, de klemtoon ook standaard in het Nederlands op de laatste syllabe kunnen gaan leggen. Morfologie Verbuigingen Aangezien het Khmer geen inflecties kent, wordt verwacht dat Cambodjanen hier moeite mee zullen hebben in het Nederlands. Waarschijnlijk zal er sprake zijn van deletie van het suffix –en bij meervoudsvormen van zelfstandige naamwoorden en deletie van –e bij bijvoeglijke naamwoorden. Door deletie van de –e bij bijvoeglijke naamwoorden kan het bijvoeglijk naamwoord voor een bijwoord worden aangezien. Ook is het mogelijk dat bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden herhaald worden (reduplicatie) om de intensiteit van het woord aan te duiden, zoals dit in het Khmer gebeurt. De intensiteit van bijvoeglijke naamwoorden en bijwoorden in het Nederlands wordt aangeduid met een bijwoord (heel of erg), waar sprekers van het Khmer naar verwachting problemen mee hebben. Vervoegingen Werkwoorden in het Nederlands vertonen, in tegenstelling tot het Khmer, tijd, persoon, getal en gedeeltelijk aspect. Hiervoor worden met name suffixen gebruikt, zoals in ‘jullie leerden’, maar ook prefixen zoals in ‘geschreeuwd’. Het is mogelijk dat er sprake zal zijn van deletie van deze affixen. Ook zullen sprekers van het Khmer moeilijkheden kunnen hebben met aspect, zoals in ‘hij is aan het lopen’, en het gebruik van koppelwerkwoorden, die ze in Cambodja niet gebruiken. Naamvallen In het Khmer wordt er geen gebruik gemaakt van naamvallen bij persoonlijk voornaamwoorden, maar van sociale registers. Het persoonlijk voornaamwoord dat gebruikt dient te worden hangt af van de sociale status van de gesprekspartners. In de informele taal worden persoonlijke voornaamwoorden vaak weggelaten. Om deze reden wordt er verwacht dat Cambodjaanse kinderen de persoonlijke voornaamwoorden in het Nederlands ook vaak weg zullen laten. Ook zelfstandige naamwoorden kunnen in het Khmer gebruikt worden als voornaamwoord, wat zich mogelijk ook voor kan doen als Cambodjanen de Nederlandse taal spreken. Lidwoorden en telwoorden Naast inflectie, wordt in het Khmer ook geen gebruik gemaakt van lidwoorden. In het Nederlands wordt er onderscheid gemaakt tussen lidwoorden op basis van het geslacht van het zelfstandig naamwoord. Naar verwachting zal dit onderscheid moeilijk om te leren zijn en worden lidwoorden vaak weggelaten. Wat betreft de telwoorden, bestaat er de mogelijkheid dat Cambodjaanse kinderen volgens de regels van het Khmer, getallen zoals 6 uitspreken als ‘vijf-één’ en 7 als ‘vijf-twee’. Syntaxis Woordvolgorde De Nederlandse taal houdt de SOV-woordvolgorde aan in bijzinnen. Aangezien de SVO-volgorde in het Khmer voor alle zinnen wordt gebruikt, is het mogelijk dat zij deze ook gebruiken voor Nederlandse bijzinnen. Ook kan het gebeuren dat zij bijvoeglijke naamwoorden, aanwijzende voornaamwoorden en telwoorden achter zelfstandig naamwoorden zetten, zoals het hoort in het Khmer. Ook kunnen zij standaard bijwoorden achter het werkwoord zetten, wat in het Nederlands niet altijd kan. Verder maakt het Khmer alleen gebruik van voorzetsels, waardoor achterzetsels in het Nederlands als voorzetsels gebruikt kunnen worden. Vraagzinnen In het Khmer blijft de woordvolgorde in vraagzinnen de SVO-volgorde, terwijl deze in het Nederlands VSO wordt. Bij open vragen kan het vragend voornaamwoord in tegenstelling tot het Nederlands ook achteraan de zin komen te staan. Deze zaken kunnen zorgen voor een foutieve woordvolgorde bij het vormen van Nederlandse vraagzinnen. Negatie In het Khmer worden de partikels die vertaald worden als ‘niet’ voor het werkwoord gezet en ‘nee’ aan het einde van de zin gezet om de zin ontkennend te maken. Hierdoor kan ‘niet’ op de verkeerde plek in de zin geplaatst worden. Ook kan hierdoor het ontkennende woord ‘geen’ vervangen worden door ‘niet’. Voegwoorden Doordat het gebruik van voegwoorden zoals ‘en’ en ‘of’ optioneel is in het Khmer, bestaat er de mogelijkheid dat Cambodjaanse kinderen voegwoorden weglaten in samengestelde zinnen. Deze voegwoorden zijn wel verplicht in de Nederlandse taal. |