Syntaxis
Woordvolgorde
Zoals eerder genoemd in het stuk over Oiegoerse morfologie, heeft het Oeigoers een Subject-Verb-Object woordvolgorde. Deze volgorde, is net als veel andere Turkse talen, niet erg strikt. Een voorbeeld hiervan is de plaatsing van vraagwoorden. Het Oeigoers is in principe een wh-in situ taal, wat betekent dat het vraagwoord achteraan in de zin blijft staan. Dit is ook het geval in het Mandarijn, maar niet in het Nederlands. Toch is het mogelijk om in het Oeigoers het vraagwoord vooraan of in het midden van de zin te plaatsen. (Sudo, 2010) Het Oeigoers is een pro-drop taal, in zinnen waarbij door de context duidelijk is welke referent wordt bedoeld met het lijdend voorwerp kan het lijdend voorwerp worden weggelaten (Sudo, 2010). Pro-drop is echter niet toegestaan wanneer het om het onderwerp van de zin gaat, deze zijn wel altijd verplicht (language gulpner). Indexical Shifting Het Oeigoers maakt gebruik van indexical shifting. Wanneer men in het Nederlands het woordje ‘ik’ gebruikt, ongeacht de zin, verwijst ‘ik’ altijd naar dezelfde persoon (in dit geval namelijk de spreker). In Oeigoerse bijzinnen kan het voorkomen dat het woord voor ‘ik’, niet verwijst naar de spreker, maar bijvoorbeeld naar een derde persoon. Wel is de indexical shift af te lezen aan de verschillende morfemen die worden gebruikt, zoals in: Ahmet [ mening kit-ken-lik-im-ni] di-di say- Ahmet [ 1SG.GEN leave-REL-NMLZ-1SG-ACC] PAST.3 ‘Ahmet said that Ispeaker left’ Ahmet [men ket-tim ] di-di Ahmet [1SG leave-PAST.1SG ] PAST.3 ‘Ahmeti said that hei left’ Indexical Shifting in het Oeigoers vindt voornamelijk plaats bij de eerste en tweede persoon en kan alleen voorkomen in combinatie met een werkwoord dat een houding of mening uitdrukt (Sudo, 2010). |